8. Yüzyıl – 12. Yüzyıl Çeviri Faaliyetlerinin İslam ve Batı Felsefesine Etkisi
Medeniyetler, çeşitli alanlardaki düşünce ürünlerini çeviri faaliyetleri ile kendi dillerine kazandırmışlardır. Bu fikirleri tanımanın yanı sıra yorumladılar ve onlar hakkında özgün fikirler geliştirdiler.
MS 2 ve MS 15. yüzyıllarda yapılan çeviriler kültürlerin birbirlerini daha iyi tanımalarına yardımcı oldu ve düşünce coğrafyası genişledi. Eski Yunan uygarlığının dışında bilim ve felsefe merkezleri kuruldu. Bu merkezlerin kurulmasında Batı ve İslam coğrafyasının bilim ve felsefe konusundaki görüşleri etkili olmuştur.
8. yüzyılda, Hristiyan inancını mantığa dayandırma çabalarının bir sonucu olarak Porphyry, eserlerinin Grekçeden Latince’ye çevrildiği görülmektedir. 9. yüzyılda, İncil, Roma patriğinin misyonerlik faaliyetleri için Slavcaya çevrildi. Bu çeviri faaliyetleri Hristiyanlığı yayma amacı ile yapılmıştır.
Aristoteles ve Platon’un eserlerinin tercümesinde Hristiyan inançlarına ters düşmeyen ve eğimli kısımlar seçilmiştir. Çeviriler, Hristiyan öğretilerinin temelini oluşturan inanç felsefesinin çalışmaları olarak görülüyor.
8-9. yüzyıl İslam coğrafyasında çeviri faaliyetleri Yunan, Hint ve Fars (İran) medeniyetlerinden yapılan çevirilerle yürütülmüştür. Bu çeviriler Antakya, Urfa, Cundişapur, Harran, Nisibis (Nusaybin) ve Bağdat’taki çeşitli okullarda yapılmıştır. İslâm felsefesinin temel kaynaklarından biri sayılan bu çeviri faaliyetleri sonucunda İslâm düşünürleri Yunan felsefesiyle temas kurdu.
Abbasi halifelerinin talimatına göre 9-12. yüzyıl arasında birçok felsefi eser Suriyeli, Arapça, Farisi ve Hintli tercümanlar tarafından Arapçaya çevrildi. Harun Reşit döneminde fethedilen yerlerden getirilen eserler Bağdat’ta Beyt’ul Hikme adlı kütüphanede toplandı.
Özellikle Abbasi halifesi Mansur’un Beyt’ül Hikme’de başlattığı çeviri faaliyetleri, Aristoteles’in “Organon” ve Porphyrius’un “Isagoji“‘sini (Matık alanına ait eserler) çevirerek buranın bilim ve felsefe akademisi haline gelmesini sağladı. Plotinus’un sudûr nazariyesi ve Aristoteles’in mantık hakkındaki görüşleri, İslam felsefesi filozoflarını büyük ölçüde etkiledi. Çeviriler İslam felsefesine yön vermiş ve İslam coğrafyasını felsefenin merkezi haline getirmiştir.
