Devlet İdarecilerinde Bulunması Gereken Vasıflar : Saltanat sisteminin geçerli olduğu Osmanlı Devleti’nde tahta çıkan padişah için ilk olarak cülus töreni adı verilen tahta çıkış merasimi düzenlenirdi. Cülus töreninde padişah Devlet adamlarına, ulemaya ve kapıkulu askerlerine cülus bahşişi dağıtırdı. Cülus töreninin ardından padişah, büyük bir alayla İstanbul’daki Eyüp Sultan Türbesi’ne giderek burada dualar eşliğinde törenle kılıç kuşanırdı.
Devlet İdarecilerinde Bulunması Gereken Vasıflar
Osmanlı Devleti’nde tahta çıkan padişahların ve idarecilerin sahip olması gereken vasıflar, gerek padişahların gerekse bazı Devlet adamlarının yazmış oldukları nasihatname ve siyasetnamelerde belirtilmiştir. Nasihatname ve siyasetnameler, Devlet yönetimiyle ilgili, Devlet idarecilerine ve Devlet adamlarına idarecilik ilim ve sanatına dair bilgiler veren, onlara pratik tavsiyelerde bulunan ve onların adaletli bir yönetim oluşturmalarını sağlamak ve istemek amacıyla yazılan siyasi ve ahlaki içerikli eserlerdir.
Nasihatname ve siyasetnamelere, önceki Türk İslam Devletlerinde de rastlamak mümkündü. Nitekim Karahanlılar Dönemi’nde, Yusuf Has Hacip’e ait “Kutadgu Bilig” ile Büyük Selçuklu veziri Nizam’ül-Mülk’ün “Siyasetname” adlı eserleri bu tür eserlere örnek olarak gösterilebilir. Nasihatname ve siyasetnamelerin kaynağını, Kur’an-ı Kerim ayetleri ve Hz. Muhammed’in hadisleri; atasözleri, yaşanmış ibret verici olaylar oluştururdu.
İlgili Yazı : Osmanlı Merkeziyetçi Yapısının Güçlendirilmesi
Osmanlı Devleti’nde de padişah ve bazı Devlet adamları nasihatname, siyasetname ve risaleler yazmışlardı. Osmanlı Devleti’nde nasihat geleneği Osman Gazi öncesine dayanır. Öncelikle Şeyh Edebali’nin Osman Gazi’ye nasihatleri rivayet edilir ki bunlar dini, ilmi ve ahlaki öğüt niteliğindeydi. Yine II. Murad’ın, oğlu II. Mehmet (Fatih) için yazmış olduğu “Nasihat-üs Sultan Murad”; Yavuz’un, oğlu I. Süleyman’a (Kanuni) yazdığı “Siyasetname” ile vezir-i azam Lütfi Paşa’nın yazmış olduğu “asafname” önemli nasihatname ve siyasetnamelerin arasında gösterilebilir.
Nasihatname ve Siyasetnamelerde Verilen Öğütler
- Adaletli olma,
- İhsan kapılarını açık tutma,
- Emanete riayet etme,
- Reayaya karşı şefkat ve merhametli olma,
- Görevi ehil ve hakkı olanlara verme,
- İdare altında bulunanları kendi evladı gibi görme ve hakkını gözetme,
- İyilik ve lütufta bulunma,
- Düşmanlara karşı ferasetli olma
- Padişah ve idarecilerin bilim insanlarına destek olmaları,
- Bilim insanlarının bilimsel faaliyetleri için gerekli ortamı hazırlamaları ve onları ödüllendirmeleri
Nasihatname ve Siyasetnamelerde, Padişah ve Devlet İdarecilerinde Bulunması Gereken Vasıflar
Padişahların Özellikleri Kısaca
- Padişah adaletli olmalı,
- Ülkeyi şeriata uygun olarak yönetmeli,
- Ordunun başında cihat ve gaza amaçlı fetihlerde bulunmalı askerini koruyup gözetmelidir.
- Devleti idare edecek kişileri liyakat esasına göre belirlemeli,
- İltimas ve haksızlığa göz yummamalı,
- Halkın huzuru ve refahını göz ardı ederek bolluk içinde yaşamalarına ve ülke hazinesini savurganca kullanmalarına müsaade etmemelidir.
- Kendi çıkarları için çalışan, devletin ve halkın çıkarlarını gözetmeyen idarecileri görevlerinden alarak cezalandırmalıdır.
- Reayaya karşı hoşgörülü olmalı,
- Din ve ırk farkı gözetmeksizin kanunları herkese eşit olarak uygulamalı,
- Herkesin gelirine göre vergi almalı ve halkın inanç, gelenek, örf ve adetleri gibi önem verdiği manevi unsurlara karşı saygılı olmalıdırlar.
Padişah ve Devlet İdarecilerinde Bulunması Gereken Vasıflar başlıklı yazıyı beğendiysen paylaşmayı ve Dilimiz.Gen.Tr‘yi arkadaşlarına önermeyi unutma.
