Bir büyüklüğün kendi cinsinden seçilmiş birim adı verilen sabit büyüklükle karşılaştırılmasına ölçme denir.
Ülkeler arası ilişkiler ve ticaret arttıkça ölçü birimlerinde birlik ve bir standart sağlamak zorunlu hale gelmiş ve Uluslararası Birim Sistemi (SI) oluşturulmuştur.
Bilimsel çalışmalarda ölçümler çok hassas yapılır. Bu nedenle de ölçmenin bilimdeki yeri çok önemlidir.
Işık yılı;SI Birim Sisteminde ışığın bir yılda katetdiği mesafe olarak ifade edilir. Bir uzunluk birimidir.
Temel ve Türetilmiş Büyüklükler
Tek başına anlam ifade edebilen büyüklüklere temel büyüklükler denir. Temel büyüklükler, uzunlık, kütle, zaman, elektrik akımı, sıcaklık madde miktarı ve ışık şiddetidir.
Temel büyüklükler cinsinden ifade edilebilen diğer büyüklüklere türetilmiş büyüklükler adı verilir. Türetilmiş büyüklüklere örnek olarak hacim, alan, hız, kuvvet, öz kütle ve basınç verilebilir.
Skaler ve Vektörel Büyüklükler
İfade etmek için yalnızca sayı ve birimin yeterli olduğu büyüklüklere, skaler büyüklükler denir. Örneğin, sürat, uzunluk, hacim ve sıcaklık skaler büyüklüklerdir.
Sayı ve birimin yanında mutlaka yönünü de belirtmemiz gereken büyüklüklere vektörel büyüklükler denir. Vektörel büyüklüklere örnek olarak hız, kuvvet ve yer değiştirme verilebilir. Vektörel büyüklükler vektör adı verilen yönlendirilmiş doğru parçası ile gösterilir.
Vektörler birbiri ile toplanabilir, toplama işlemi sonunda yeni vektör elde edilir. Birden fazla vektörün toplanması ile elde edilen vektöre bileşke vektör denir. Bileşke vektör bulunurken vektörler aynı doğrultulu ve aynı yönlü ise bileşke vektör bu iki vektörün toplamına eşittir.
Eğer vektörler aynı doğrultulu fakat zıt yönde bileşke vektör iseler büyük olandan küçük olan çıkarılarak bulunur ve yönü büyük olanın yönündedir.
