“İşletmenin amaçları” konu anlatımı “İşletme” ders notları ve kitapları kullanılarak derlenmiştir.
İşletmelerin başarılı olması ve doğru kararlar almasında temel şart, işletme kurulurken nelerin yapılacağının bilinmesidir. Kuruluş aşamasında ve faaliyetleri devam ettiği sürede ileriye dönük amaçların net ve gerçekçi olarak belirlenmesi işletmeler için yaşamsal önemdedir.
Amaçlar, işletmenin ulaşmak istediği durumları ifade eder. Bunlar faaliyet alanına, sermaye sahibi olan kişi veya kurumların özelliklerine göre farklılık gösterir. Örneğin devlete ait bir hastanede amaç topluma hizmet etmek iken özel hastanenin öncelikli amacı kar etmektir. Öncelik sırası farklı olmakla birlikte bütün işletmelerin amaçları, genel ve özel amaçlar olarak gruplandırılır.
İşletmenin Genel Amaçları
Kar Etmek
Ticari işletmelerin öncelikli amacı kar etmektir. Belirli bir faaliyet dönemi sonucunda elde edilen gelirler ile giderler arasındaki olumlu farka kar, olumsuz farka ise zarar denir. İşletmeler faaliyetlerini sürdürmek, büyüyüp gelişmek için kar etmek isteyecektir.
Bunun yanında devletin işletmelerle ilgili vergi gibi yasal yükümlülüklerini yerine getirmesinde de kar önemli bir göstergedir. Bazı işletmeler, elde ettikleri karın belirli bir bölümünü çalışanlarına prim, ikramiye gibi yollarla ödeyerek onları işe özendirmeyi amaçlar.
İşletme mevcut faaliyetlerini devam ettirirken yeni projeler için finans kaynağı olarak da kara ihtiyaç duyar. Ticari işletmeler, bunun gibi çeşitli sebeplerden kar etmeyi ön planda tutar.
Topluma Hizmet Etmek
İşletmeler, bir toplum içinde hayatlarını devam ettirirken kar etmenin yanında topluma hizmet etme amacını da gerçekleştirir. İşletmenin ilk amaçlarından biri de katma değer oluşturmaktır.
Örneğin işletme, bünyesinde çalışanlara iş vererek istihdam yaratır. Devlete kardan vergi ödeyerek toplumun refahını yükseltir. Bütün bunlar topluma katkı sağlar. Belediye, vakıf, dernek ve aşevleri gibi öncelikli amacı topluma hizmet olan işletmelerden de söz edilebilir.
Varlığını devam ettirmek
İşletmeler, sürekli çalışmayı amaçlayarak kurulur. Yok olma ve piyasadan çekilmeyi düşünmez. İşletmenin varlığını devam ettirmesi, kar etme ve topluma hizmet etme amacı arasında tutarlı bir denge kurmasına bağlıdır.
Kısa sürede aşırı miktarda kar etmek isteyen işletme, ya mal ve hizmeti yüksek fiyattan satacak ya da kalitesiz üretim yaparak maliyeti düşürecektir. Bu da işletmenin kısa vadede kar etmesini sağlamakla birlikte uzun vadede varlığını devam ettirememesine neden olacaktır.
İşletmenin Özel Amaçları
Çalışanlarına Yeterli Ücret Vermek, İşletmede İstihdamı Sürekli Kılmak
İşletmenin, çalışanlarına tatmin edici ücret ödemesi onların daha verimli çalışmalarını sağlar. Verimli çalışmalar, kara katkıda bulunur. Karlı bir işletmede istihdam sürekli olur ve artış gösterir.
Tüketiciye Nitelikli Mal ve Hizmet Sunmak
İşletme sahibi, tüketicilerin istediği nitelikte mal ve hizmeti sunarak üretmiş olduğu mal ve hizmete talepte bulunmalarını sağlar. Ürünlere olan talep, işletmenin hem karlılığını hem de varlığını devam ettirmesini etkiler.
Uzun Vadede Büyümeyi Hedef Haline Getirmek
İşletme, uzun dönemde en yüksek kara ulaşmak ister. Bunun nedeni, büyüyerek varlığını devam ettirme arzusudur. Bazı işletmeler, mevcut durumlarını geliştirerek kapasitelerini arttırmayı, farklı alanlarda faaliyet göstermeyi amaç edinebilir. Böylece hem iç hem de uluslararası piyasada etkili ve daha güçlü olur.
Günümüzde pek çok işletme, kar etmenin yanı sıra sosyal sorumluluk kavramını da önemsemeye başlamıştır. Bu işletmeler, bazı alanlarda toplumsal fayda amacı güden faaliyetler gerçekleştirmekte ve bu amaçla yeni projeler üretmektedir. Kuruluşlarını yalnız ticarethane olarak görmeyip sosyal sorumluluk bilinciyle eğitim, sağlık, kültür, sanat ve çevre alanında önemli hizmetler vermektedirler.
İlgili konu: İşletme ile ilgili temel kavramlar
