Uzay Çalışmalarının Amaçları ve Yaşamımıza Etkileri

Uzay Çalışmalarının Amaçları

Birincil olarak bilimsel amaçlı yürütülen uzay çalışmaları, ilişkili olduğu diğer bilim dallarının da ge­lişmesine yardımcı olur. Bunun yanı sıra haberleşme ve gözlem uyduları gerek hizmet alanları ile gerek­se üretim teknolojileri ile ülke ekonomilerine önemli katkılar sağlar. Ülkemizde bu çalışmalar TÜBİTAK bünyesinde oluşturulan Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü önderliğinde yürütülmektedir.

Uzay Çalışmalarının Yaşamımıza Etkileri

Besin saklama yöntemlerinden birisi olan dondurma işleminin NA­SA tarafından astronotların yiyeceklerini uzun süre saklamak için ge­liştirilen bir yöntem olduğunu biliyor muydunuz?

Uzay çalışmalarında geliştirilen pek çok teknoloji, bugün günlük yaşamımızın vazgeçilmezleri arasında yer almaktadır.

Vücut sıcaklığını kulaktan ölçebi­len dijital termometreler, NASA’nın kızılötesi sensör teknolojisi ile yıl­dızların sıcaklıklarını ölçen alet­lerden yararlanılarak geliştirilmiş­tir.

Kontak lensler ve çizilmez gözlük camları astronotların başlıkların­da kullanılan teknolojiden yarar­lanılarak geliştirilmiştir.

Video ve bilgisayar oyunlarının ayrılmaz bir parçası olan joystick­ler (coysitik) uzay araçları için ge­liştirilen teknolojiden yararlanıla­rak kullanıma sunulan bir başka üründür.

Astronot ayakkabılarındaki teknolojiden yararlanılarak üretilen spor ayakkabıları, su tutmayan ve sürtünmeyi en aza indiren kumaşlardan üretilen mayolar, uzay araçlarında sarsıntıyı azaltmak için kul­lanılan şok emici süngerlerle üretilen yataklar, su filtreleri uzay teknolojisinin günlük yaşamımıza kattığı diğer araçlardır.

Uzay araçlarındaki kusurların tespit edilebilmesi için kullanılan teknoloji, bugün farklı kanser türleri­nin erken teşhisinde çok önemli bir yeri olan tıbbi cihazlarda kullanılmaktadır.

Herhangi bir nedenle kolunu, bacağını kaybeden hastalara uygulanan protezler, uzay teknolojisinde geliştirilen robotlardan yararlanılarak çok daha işlevsel hâle getirilmiştir.

Uzay Çalışmalarının Gelişimi

1957 yılında uzaya gönderilen Sputnik 1 ilk yapay uydu olma özelliği taşımaktadır.  

• Yuri Gagarin (1934-1968) Vostok-1 uzay aracı ile uzaya çıkan ilk insan oldu.
• Valentina (Valenti­na Tereşkova -1937) 1963 yılında Vostok – 6 uzay aracı ile uzaya çı­karak uzaya çıkan ilk kadın olmayı başardı.
• Neil Armstrong (Niyl Armstırong, 1930 – 2012) 1969 yılında Ay’a ilk ayak basan insan ol­du.
• 1971 yılında uzay­daki görevine başla­yan uzay aracı, Sal­yut-1 24 gün görevde kalarak “ilk uzay istas­yonu” olma unvanını kazandı.
• Pioneer -10 (Pay­nır-10) uzay aracı 1972 yılında uzaya fırlatılmış, 1983 yılında Neptün’ü aşan ilk insansız uzay a­racı olmuştur.
• 1981 yılında Colombia (Kolombiya) ile tekrar kullanılabilme özelliği­ne sahip uzay mekikleri, uzay çalışmalarındaki yerlerini aldı.

Ülkemizde uzay çalışmalarının Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü başkanlığında yürütüldüğünü biliyorsunuz. Ülkemizin dâhil olduğu ve günümüzde devam eden bazı projeleri tanıyalım:

RASAT araştırma uydusu, BİLSAT’tan sonra ülkemizin sahip olduğu ikinci uzaktan algılama uydusudur. Haritacılık, afet izleme, şehircilik ve çevre planlama, uydunun kullanım alanlarıdır.

27 Eylül 2003 tarihinde fırlatılan BİL­SAT ülkemizin ilk gözlem uydusu olma ö­zelliğini taşımaktadır.

Uzaya gönderilen yüksek çözünürlüklü ilk gözlem uydusu Göktürk-2, 18 Aralık 2012’de uzaya fırlatılmıştır.

İlgili Konular

• Astronomi ve Uzay Bilimleri Ders Notları
• Coğrafi Astronomi Kon Düzenekleri
• Astronomide Kullanılan Araçlar
• Gözlem ve Kuramın Astronomide ki Yeri
• Astronominin Diğer Bilimlerle İlişkisi
• Uzay Çalışmalarında Kullanılan Araçlar
• Uzay Bilimleri Alt Alanları
• Takım Yıldızlar
• Kon Düzenekleri
• Yıldızların Evrimi
• Gök Adalar
• Evrende Neler Var?
• Astronominin Doğuşu ve Tanımı