Ülkelerin Milli Gelirlerinin Karşılaştırılması
Ülkeler arası refah düzeyi karşılaştırmalarında birçok yöntem kullanılmaktadır. Bunlardan en çok kullanılanı, kişi başına düşen millî gelir rakamlarıdır. Ancak, dolar kurunda resmi değerinin kullanılması ve serbest piyasa ile kur farkının olması ile birlikte ülkelerin genel fiyat düzeylerinin farklı olması gibi nedenlerden dolayı, kişi başına düşen millî gelirin gerçek refah düzeyini yansıtmadığı da bir gerçektir.
Bu nedenlerle ülke karşılaştırmalarında dolar kurundan etkilenmeyecek bir yöntem üzerindeki çalışmalara 1950’li yıllarda başlanmıştır. Satın alma gücü paritesi (SGP), ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldırarak farklı para birimlerinin satın alma gücünü eşitleyen bir değişim oranıdır. SGP, belirli bir mal ve hizmet sepetinin satın alınabilmesi için gereken ulusal para tutarlarının oranı şeklinde hesaplanmaktadır. Bu oran kullanılarak farklı para birimlerine dönüştürülen harcamalar, satın alınan mal ve hizmet hacmindeki farklılıkları yansıtarak ülkeler arasında gerçek anlamda karşılaştırılabilir veriler sağlamaktadır.
SGP’nin temel amacı, gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) ve bileşenlerinin uluslararası reel karşılaştırılmasına yönelik göstergelerin elde edilmesidir. GSMH bir ülkenin ekonomik büyüklüğünü kişi başına GSYH ise o ülkede yaşayanların refah düzeyini gösteren en önemli göstergedir. SGP, ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını gidererek GSYH ve bileşenlerinin bu tür uluslararası karşılaştırmalarına olanak veren ortak bir değişim oranıdır.
SGP en basit şekilde, iki ülkede aynı tanıma sahip bir ürünün fiyat oranı şeklinde hesaplanır. Örneğin 1 kg dana etinin fiyatı Türkiye’de 35 TL, ABD’de 5 dolar ise dana eti için 1 ABD dolar’ının satın alma gücü paritesi; [ 5GP (TÜR/ABD) = 35₺/5 ABD DOLARI = 7₺/DOLAR ] olarak hesaplanır. Bu değer, dana eti için ABD’de ödenecek her bir dolara karşılık Türkiye’de 7 TL ödeneceği anlamını taşımaktadır. Bu oran kullanılarak mevcut bir para ile ABD’de ve Türkiye’de satın alınabilecek dana eti miktarının karşılaştırması sağlanır.
2008 Yılı Kişi Başına Düşen Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) Sıralaması (Satın Alma Gücü Paritesine Göre)
Ülkeler | GSYH (ABD Doları) | |
---|---|---|
1 | Katar | 86.669,60 |
2 | Lüksemburg | 81.730,30 |
3 | Norveç | 55.199,00 |
4 | Singapur | 51.649,20 |
5 | Brunei | 50.595,70 |
6 | ABD | 47.025,30 |
7 | HongKong | 44.413,00 |
8 | İsviçre | 42.840,60 |
9 | İrlanda | 42.779,90 |
10 | Kuveyt | 40.943,30 |
11 | Hollanda | 40.433,90 |
12 | İzlanda | 39.664,90 |
13 | Avusturya | 39.647,10 |
14 | Kanada | 39.338,90 |
15 | Birleşik Arap Emirlikleri | 39.076,50 |
16 | Danimarka | 38.207,90 |
17 | İsveç | 37.526,00 |
18 | Avustralya | 37.478,10 |
19 | Finlandiya | 36.843,50 |
20 | İngiltere | 36.570,50 |
21 | Belçika | 36.322,20 |
22 | Almanya | 35.551,60 |
23 | Japonya | 34.501,00 |
24 | Fransa | 34.261,90 |
25 | Bahreyn | 33.988,40 |
26 | Tayvan | 31.891,70 |
27 | İspanya | 30.757,20 |
28 | İtalya | 30.704,90 |
29 | Yunanistan | 30.661,10 |
30 | Slovenya | 28.893,80 |
31 | Güney Kıbrıs | 28.380,80 |
32 | İsrail | 28.245,10 |
33 | Yeni Zelanda | 27.017,10 |
34 | Güney Kore | 26.341,00 |
35 | Umman | 26.094,90 |
36 | Çek Cumhuriyeti | 25.754,50 |
… | ||
54 | Rusya | 16.160,50 |
62 | TÜRKİYE | 13.447,40 |
78 | Brezilya | 10.298,20 |
98 | Çin | 5.943,00 |
127 | Hindistan | 2.786,60 |