Açık Cezaevine Geçiş – Doğrudan veya Kapalı Kurumdan Açık Kuruma Geçiş Şartları
Ülkemizde kapalı ceza infaz kurumunda cezasını infaz etmekte olan veya kesinleşmiş bir hapis cezası bulunan ve cezasını Açık Ceza İnfaz Kurumunda infaz edecek olan birçok kişi Açık Cezaevine geçiş şartlarını merak ediyor.
Açık Ceza İnfaz Kurumuna ayrılma veya direk Açık Ceza İnfaz Kurumunda hapis cezasını infaz etme durumlarına değinmeden önce Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayrılma Yönetmeliğinde belirtilen tanımları incelemek gerekiyor.
# Hangi Suçlar Doğrudan Açık Ceza İnfaz Kurumuna Alınır?
# 2018 Kapalı Cezaevinden Açık Cezaevine Geçiş Şartları
# Açık Cezaevine Geçiş Yapamayacak (Ayrılamayacak) Hükümlüler
Açık Kurum Ne Demektir?
Açık Kurum; Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği’nin Birinci Bölüm, Tanımlar kısmında 4. Maddenin (a) bendinde “Açık Kurum: Hükümlülerin iyileştirilmesi kapsamında çalıştırılmasına ve meslek edindirilmesine öncelik verilen, firara karşı engelleri ve dış güvenlik görevlisi bulunmayan, güvenlik bakımından kurum görevlilerinin gözetim ve denetimindeki erkek, kadın ve genç hükümlülere yönelik ceza infaz kurumlarını ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır.
Kapalı Kurum Ne Demektir?
Kapalı Kurum; Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği’nin Birinci Bölüm, Tanımlar kısmında 4. Maddenin (ç) bendinde “Kapalı, yüksek güvenlikli, kadın, çocuk ve gençlik kapalı ceza infaz kurumlarını, ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır.
Koşullu Salıverilme Ne Demektir?
Koşullu Salıverme; Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği’nin Birinci Bölüm, Tanımlar kısmında 4. Maddenin (d) bendinde “Hükümlülerin, haklarında verilen hürriyeti bağlayıcı cezaların mevzuatta belirtilen kısmını ceza infaz kurumları veya denetimli serbestlik müdürlüklerinde iyi hâlli olarak geçirdikten sonra mahkeme kararı ile salıverilmelerini ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır.
Kurum Ne Demektir?
Kurum; Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği’nin Birinci Bölüm, Tanımlar kısmında 4. Maddenin (e) bendinde “Kapalı ve açık ceza infaz kurumları ile çocuk eğitimevlerini, ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır.
Hangi Suçlar Doğrudan Açık Ceza İnfaz Kurumuna Alınır?
Açık Ceza İnfaz Kurumlarına Ayrılma Yönetmeliği’nin İkinci Bölüm, Doğrudan açık kuruma alınacak hükümlüler kısmında 5. Madde olarak kimlerin doğrudan açık ceza infaz kurumuna alınacağı açıkça belirtilmiştir.
5. Maddeye Göre;
(1) Terör suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar ile cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar hariç olmak üzere;
a) Kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm olanların,
b) Taksirli suçlardan toplam beş yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm olanların,
c) Adlî para cezası hapis cezasına çevrilenlerin,
ç) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu gereğince tazyik hapsine tabi tutulanların, cezaları doğrudan açık kurumlarda yerine getirilir.
Yönetmeliğin ilgili maddesinde, terör, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar ile cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar doğrudan açık ceza infaz kurumuna alınacak suçların istisnası olarak tutulmuştur. Bu maddeye dayanarak şunu net olarak belirtebiliriz ki; terör, örgüt suçları ve cinsel suçlar kesinlikle doğrudan açık ceza infaz kurumuna alınmazlar. Bu suçlardan hükümlü olanlar öncelikle kapalı ceza infaz kurumlarına alınırlar. Aşağıda belirteceğimiz Kapalı Kurumdan Açık Kuruma Ayrılma şartlarını taşımaları durumunda ise Açık cezaevine geçiş yapabileceklerdir.
Yukarıda bahsedilen suçlar dışında kalan diğer kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum olanlar, yani gerekçeli kararda belirtilen toplam ceza üç (3) yıl veya daha az süreli ise infaz, açık kurumda yerine getirilir.
Yine 5. madde de taksirli suçlardan hapis cezasına mahkum olanların doğrudan açık kuruma alınması hususu belirtilmiştir; buna göre taksirli suçlardan toplam beş yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum olanların cezaları doğrudan açık kurumda yerine getirilir.
Adli para cezası hapse çevrilmiş ve kesinleşmiş olan hükümlüler doğrudan açık ceza infaz kurumuna alınırlar. Adli para cezalarının infazı konusunda en çok merak edile, “Kapalı kurumda iken hapse çevrilen adli para cezasının infazı nerede yerine getirilir?” sorusudur. Kapalı kurumda cezasını infaz etmekte olan bir hükümlünün sırada bekleyen adli para cezası hapse çevrilir ise, infaz etmekte olduğu hapis cezası sonrasında açık ceza infaz kurumunda yerine getirilir.
İcra iflas kanununda belirtilen ve ödenmeyen borca karşılık ödeme tarihi belirterek taahhütte bulunanların ödemeyi yapmamakta ısrar etmesi sonucunda haklarında tazyik hapsine hükmolunur. Tazyik hapsi cezaları ise doğrudan açık ceza infaz kurumunda yerine getirilir.
Özetle; terör, örgütlü suçlar ve cinsel suçlar hariç olmak üzere kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha ceza alan, taksirli suçlardan toplam 5 yıl veya daha az ceza alan, adli para cezasına hükümlü olan veya tazyik hapsine hükümlü olanlar doğrudan açık ceza infaz kurumuna alınır.
2018 Kapalı Cezaevinden Açık Cezaevine Geçiş Şartları
Kapalı cezaevinde cezasını infaz etmekteyken, aşağıda detaylarını belirteceğimiz şartları taşıyan hükümlüler açık cezaevine geçiş yapabilirler. Yazımızda, 31/10/2018 tarihi itibariyle Açık cezaevine geçiş şartlarını detaylı olarak inceleyeceğiz.
Öncelikle şunu belirtmek gerekiyor ki Kapalı Kurumdan Açık Ceza İnfaz Kurumuna ayrılma şartları mevzuatta açıkça belirtilmiştir. Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayrılma Yönetmeliği’nin İkinci Bölümü Kapalı kurumdan açık kuruma ayrılacak hükümlüler başlığı, 6. madde de kapalı kurumdan açık kuruma ayrılma şartları bentler halinde izah edilmiştir.
Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayrılma Yönetmeliği’nin 6. maddesinde 22/02/2017 tarihinde yapılan değişiklik sonrası; “Hükümlülerden; cezaları on yıldan az olanlar bir ayını, on yıl ve yukarı olanlar ise onda birini kurumlarda infaz edip, iyi hâlli olan ve koşullu salıverilme tarihine yedi yıl veya daha az süre kalanlar, açık kurumlara ayrılabilir.” hükmü getirilmiştir.
Altıncı madde de ayrıca, “Müebbet hapis cezasına mahkûm olup, koşullu salıverilme tarihine beş yıl veya daha az süre kalanlar, Cezaları yüksek güvenlikli kapalı kurumlar veya diğer kapalı kurumların yüksek güvenlikli bölümlerinde infaz edilenlerden toplam cezalarının üçte birini bu kurumlarda iyi hâlli olarak geçiren ve koşullu salıverilme tarihine üç yıl veya daha az süre kalanlar, açık kurumlara ayrılabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Ancak aynı maddenin (2) bendinde Açık kurumlara ayrılabilmek için ayrıca bir takım şartların sağlanması gerektiği belirtilmiştir. Yukarıda belirtilen şartları taşıyan hükümlüler için ayrıca aşağıdaki şartlarda aranmaktadır.
Koşullu Salıverilmesine 5 (Beş) Yıl Kala Açık Cezaevine Ayrılabilecek Suçlar
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun aşağıda belirtilen maddelerinden ceza alanlar koşullu salıverilmelerine 5 yıldan az süre kaldığında diğer şartları da taşımaları halinde açık cezaevine geçiş yapabilirler.
Koşullu salıverilmesine 5 (Beş) yıldan az kala açığa geçebilecek suçlar (5237 TCK):
- 142 – Nitelikli Hırsızlık
- 148 – Yağma
- 149 – Nitelikli Yağma
- 188 – Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti
- 190 – Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma
Koşullu salıverilmesine 5 (Beş) yıldan az kala açığa geçebilecek suçlar (Mülga 765 TCK):
- 403 – Uyuşturucu maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal veya ithal edenler
- 404 – Özel bir yer sağlayarak veya başka suretle bir kimsenin uyuşturucu madde kullanmasını kolaylaştıranlar
- 491/3-4 – Eşya Hakkında Hırsızlık, Gündüzün bir bina içinde veya duvarla çevrilen müştemilatına girilerek hırsızlık
- 492 – Geceleyin Bina İçinde Hırsızlık
- 493 – Muhafaza Altına Alınmış Eşya Hakkında Hırsızlık
- 494 – Hırsızlık
- 495 – Nitelikli Yağma
- 496 – Nitelikli Yağma
- 497 – Geceleyin veya silah ile tehdit edilerek yağma
- 498 – Hürriyeti Kısıtlayarak Yağma
- 499 – Hürriyeti Kısıtlayarak Yağma
Koşullu Salıverilmesine 3 (Üç) Yıl Kala Açık Cezaevine Ayrılabilecek Suçlar (5237 TCK):
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun aşağıda belirtilen maddelerinden ceza alanlar ve adli suçlardan hükümlü olan yabancı uyruklular, koşullu salıverilmelerine 3 yıldan az süre kaldığında, diğer şartları da taşımaları halinde açık cezaevine geçiş yapabilirler.
- 102 – Cinsel saldırı
- 103 Çocukların cinsel istismarı
- 82/1-d, Kasten Öldürme (Sadece eşe karşı ise)
- 86/3-a Kasten yaralama (Sadece eşe karşı ise)
- 96/2-b Eziyet (Sadece eşe karşı ise)
Koşullu Salıverilmesine 3 (Üç) Yıl Kala Açık Cezaevine Ayrılabilecek Suçlar (Mülga 765 TCK):
- 414 – Cebren ırza geçen, küçükleri baştan çıkaran ve iffete taarruz edenler
- 416/1 – Cebren ırza geçen, küçükleri baştan çıkaran ve iffete taarruz edenler (15 Yaşından Büyükse)
- 418/1 – Cebren ırza geçen, küçükleri baştan çıkaran ve iffete taarruz edenler (Ölümle Sonuçlanırsa)
- 449/1 – Adam Öldürmek (eşe karşı işlenen)
- 456 – Şahıslara karşı müessir fiiller (eşe karşı işlenen)
- 457/1 – Şahıslara karşı silahla işlenen müessir fiiller (eşe karşı işlenen)
Koşullu Salıverilmesine 2 (İki) Yıl Kala Açık Cezaevine Ayrılabilecek Suçlar (5237 TCK):
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun aşağıda belirtilen maddelerinden ceza alanlar, koşullu salıverilmelerine 2 yıldan az süre kaldığında, diğer şartları da taşımaları halinde açık cezaevine geçiş yapabilirler.
Ayrıca, 29/7/2003 tarihli ve 4959 sayılı Topluma Kazandırma Kanunu, 30/7/1999 tarihli ve mülga 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleri ile Mücadele Kanununun 14 üncü maddesi ve 5237 sayılı Kanunun 221 inci maddesinden yararlananların koşullu salıverilme tarihine iki yıldan az süre kalması durumunda açık cezaevine ayrılabilirler.
Koşullu Salıverilmesine 1 (Bir) Yıl Kala Açık Cezaevine Ayrılabilecek Suçlar:
Terör ve örgütlü suçlardan hükümlü olup, mensup oldukları örgütten ayrıldıkları idare ve gözlem kurulu kararıyla tespit edilenlerin koşullu salıverilme tarihine bir yıldan az süre kalması durumunda açık ceza evine ayrılabilirler.
Kapalı Kurumdan Açık Kuruma Ayırma İşlemlerinde Diğer Hususlar:
Birden fazla cezanın toplanarak infazı hâlinde, açık kuruma ayrılmada esas alınacak suç, koşullu salıverilme tarihine en az sürenin arandığı suçtur. Örneğin, bir hükümlünün hem hırsızlık hem de cinsel suçu olduğunu ve bu suçlardan aldığı cezaların toplanarak (içtima edilerek) infaz edildiğini varsayalım. Hırsızlık suçundan açık cezaevine ayrılma şartı koşullu salıverilme tarihine 5 yıldan az süresi kalmasıdır ancak cinsel suçlarda bu süre 3 yıl olarak belirlenmiştir. Böyle bir durumda koşullu salıverme tarihine 3 yıl kala o hükümlü açık kuruma geçiş yapabilir.
Açık kuruma ayrılma süresini dolduranlar hakkında altı aylık deneme süresinin tamamlanması beklenmeden açık kuruma ayrılma kararı alınabilir.
Açık Cezaevine Geçiş Yapamayacak (Ayrılamayacak) Hükümlüler
Kapalı Cezaevinde cezasını infaz etmekte olan hükümlülerin bir kısmı şartları taşımaları halinde Açık Cezaevine ayrılabilecekken aşağıda belirtilen suç ve durumlarda bulunan hükümlüler asla Açık Cezaevine ayrılamazlar.
Kapalı kurumlarda bulunan hükümlülerden; Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olanlar, Haklarında ikinci defa tekerrür hükümleri uygulananlar, Haklarında iyi hal kararı verilse bile, 5275 sayılı Kanunun 44 üncü maddesinde sayılan eylemlerden dolayı toplam beş ve daha fazla hücreye koyma cezası alıp, son hücreye koyma cezasının kaldırılması üzerinden bir yıl geçmemiş olanlar, Terör ve örgütlü suçlardan hükümlü olup, Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayrılma Yönetmeliği 6 ncı maddenin ikinci fıkrasının (c) ve (ç) bentleri dışında kalanlar açık kurumlara ayrılamaz.
Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayrılma Yönetmeliği 6 ncı maddenin ikinci fıkrasının (c) ve (ç) bentleri neyi ifade eder;
c) 29/7/2003 tarihli ve 4959 sayılı Topluma Kazandırma Kanunu, 30/7/1999 tarihli ve mülga 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleri ile Mücadele Kanununun 14 üncü maddesi ve 5237 sayılı Kanunun 221 inci maddesinden yararlananların koşullu salıverilme tarihine iki yıldan az süre kalması,
ç) Terör ve örgütlü suçlardan hükümlü olup, mensup oldukları örgütten ayrıldıkları idare ve gözlem kurulu kararıyla tespit edilenlerin koşullu salıverilme tarihine bir yıldan az süre kalması şartı aranır.
Ayrıca açık ceza infaz kurumuna ayrılamayacak hükümlüler Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayırma Yönetmeliğinin 8 nci maddesi 2 nci bendinde nitelendirilmiştir.
Açık Ceza İnfaz Kurumuna Ayırma Yönetmeliğinin Madde 8/2’de belirtilen diğer hususlar:
Koşullu salıverilme kararı geri alınanların, geri alınan cezalarının tamamı kapalı kurumda infaz edilir.
Denetimli serbestlik tedbirinin ihlali sonucunda, koşullu salıverilme tarihine kadar olan sürenin tamamı kapalı kurumda infaz edilir.
Çocuk eğitimevleri hariç, kapalı kurumlardan firar edenler ile açık kurumlardan ikinci kez firar etmiş olanların, firar tarihinden önce kesinleşmiş olan cezaları ve koşullu salıverilme tarihine kadar kesinleşerek infazına başlanacak olan cezalarının tamamı kapalı kurumda infaz edilir.
2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu gereğince verilen hapsen tazyik veya tazyik hapisleri dışında, diğer kanunlarda düzenlenen tazyik, disiplin veya zorlama hapislerinin tamamı kapalı kurumda infaz edilir.
Ayrıca Kapalı kurumda hükümlü olup;
İşlediği iddia olunan başka bir suçtan dolayı haklarında 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 100 üncü maddesine göre tutuklama kararı verilenler ile Yaş, sağlık durumu, bedensel veya zihinsel yetenekleri bakımından çalışma koşullarına uyum sağlayamayacakları idare ve gözlem kurulu kararıyla saptananlar, durumları devam ettiği sürece açık kurumlara ayrılamazlar.
