Trafikte Dönüş Kuralları, İlk Geçiş Hakkı ve Geçiş Üstünlüğü

Kavşaklarda ve yol ayrımlarında diğer yerlere oranla trafik kazalarının daha sık yaşandığı görülmektedir. Bu nedenle sürücüler yön değiştirirken çok dikkatli olmalı ve dönüş kurallarına mutlaka uymalıdırlar. Trafik güvenliği için özellikle dönüşlerde ilk geçiş hakkı ve geçiş üstünlüğüne de ayrıca önem verilmelidir.

Trafikte Dönüş Kuralları

Sağa Dönüşlerde Uyulması Gereken Kurallar

1. Dönüş işareti vermek,
2. Hızı azaltarak sağ şeride veya işaretlerle dönüş izni verilen şeride girmek,
3. Dar bir kavisle dönmek,
4. Dönüş sırasında varsa kurallara uygun olarak karşıdan karşıya geçen yayalara ve bisiklet yolundaki bisikletlilere ilk geçiş hakkını vermek,
5. Dönülen kara yolunun gidiş veya gelişe ayrılmış en sağ şeridine girmek.

Sola Dönüşlerde Uyulması Gereken Kurallar

1. Dönüş işareti vermek,
2. Hızı azaltarak çok şeritli yollarda gidişe ayrılan şeritlerden en soldaki şeride, iki şeritli ve iki yönlü kara yollarında ise sağ şeridin soluna yanaşmak,
3. Kavşağa gelindiğinde varsa kurallara uygun olarak karşıdan karşıya geçen yayalara ilk geçiş hakkını vermek,
4. Dönüşe başlamadan önce sağdan gelen taşıtlara ilk geçiş hakkını vermek,
5. Dönülecek yolun gidişe ayrılan kısmına girmek üzere arkadan gelen ve sola dönecek olan diğer araçları engellememek için dönüşü geniş kavisle yapmak,
6. Dönüş sırasında karşı yönden gelen ve emniyetli bir şekilde duramayacak kadar yaklaşmış olan araçların geçmesini beklemek,
7. Dönülecek yolun çok şeritli olması hâlinde en sağ şerit dışındaki uygun bir şeritten kavşağı terk etmek,
8. Dönülecek yola girdikten sonra en kısa sürede trafiği tehlikeye düşürmeden sağ şeride veya hızının gerektirdiği şeride girmek.

Dönel Kavşaklardaki Dönüşlerde Uyulması Gereken Kurallar

Dönel kavşaklarda, sağa ve sola dönüş kurallarına aynen uyulmalıdır. Bunlara ek olarak aşağıdaki kurallara da uyulması gerekir.

1. Sola veya geriye dönülecek ise orta adaya bitişik şeritten kavşağa girilmelidir.
2. Dönel kavşakta geriye dönülecek ise orta adaya bitişik şeritte dönüşe geçilmelidir.
3. Orta ada etrafında dönülürken kavşak çıkışında bulunan ve uygun mesafede olmayan bir kara yoluna veya geçiş yoluna girilmesi hâli dışında şeridin muhafaza edilmesi gereklidir.

İlk Geçiş Hakkı ve Geçiş Üstünlüğü

Kavşaklarda Uyulması Gereken Kurallar ve İlk Geçiş Hakkı

Her türlü kavşağa yaklaşan sürücüler kavşaktaki şartlara uyacak şekilde yavaşlamalı, dikkatli olmalı, ilk geçiş hakkı olan araçların önce geçmesine imkân sağlamalıdır.

• Trafik görevlisi, trafik işaret levhası veya ışıklı işaret cihazları bulunmayan kavşaklarda;
• Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara,
• Bütün sürücüler geçmekte olan tramvaylara,
• Tramvay hattı bulunan kara yoluna çıkan sürücüler bu yoldan gelip geçen araçlara,
• Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara,
• Tali yoldan ana yola çıkan sürücüler ana yoldan gelen araçlara,
• Dönel kavşağa gelen sürücüler dönel kavşak içindeki araçlara,
• Bir mülkten çıkan sürücüler kara yolundan gelen araçlara,
• Dönüş yapan sürücüler geçmekte olan araçlara yol vermelidir. 

Kavşak kollarının trafik yoğunluğu bakımından farklı olduğu, işaretlerle belirlenmemiş ise;

• Motorsuz araç sürücüleri motorlu araçlara,
• Traktör ile iş makinesi sürücüleri diğer motorlu araçlara,
• Motorlu araçlardan soldaki, sağdan gelen araca,
• Dönüş yapan sürücüler kurallara uygun olarak geçiş yapan yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere yol vermelidir. 
• Kavşağa gelen sürücüler, kavşak giriş ve çıkışlarından kurallara uygun olarak karşıya geçen veya geçmek üzere olan yayalara ilk geçiş hakkını vermelidir. 
• Işıklı trafik işaretleri izin verse bile trafik akışı, kendisini kavşak içinde durmaya zorlayacak veya diğer doğrultudaki trafiğin geçişine engel olacak ise sürücüler kavşağa girmemelidir. 
• Görevli bir kişi veya ışıklı trafik işareti ile yönetilen kavşaklarda, sürücüler kavşağı en kısa zamanda geçmelidir. Sürücülerin kavşaklarda gereksiz olarak yavaşlamaları, durmaları, araçtan inmeleri, yolcu indirme ve bindirmeleri yasaktır. 
• Aksine bir trafik işareti olmadıkça bütün kavşaklarda araçlar, ray üzerinde hareket eden taşıtlara ilk geçiş hakkını vermelidir.

Geçiş Üstünlüğüne Sahip Araçlar İle İlgili Esaslar ve Kurallar

1. Geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar üstünlük sırasına göre aşağıda verilmiştir.
2. Yaralı veya acil hastaların taşınması, bunlara ilk ve acil yardımın yapılması için kullanılan ambulans ve özel amaçlı taşıtlar ile yaralı ve acil hasta taşıyan diğer araçlar,
3. İtfaiye araçları ile benzeri acil müdahale araçları,
4. Sanık veya suçluları takip eden veya genel güvenlik ve asayiş için olay yerine giden zabıta araçları,
5. Trafik güvenliğini koruma veya trafik kazasına el koyma amacıyla olay veya kaza yerine giden trafik hizmetlerine ait araçlar,
6. Yol yapım ve bakımından, kar ve buz mücadelesinden sorumlu olan araçlar,
7. Sadece alarm durumunda olmak üzere sivil savunma hizmetlerine ait araçlar,
8. Hizmetin devamı süresince koruma araçları ile korunan araçlar geçiş üstünlüğüne sahiptir. 

Geçiş Üstünlüğü Olan Araçların Ayırıcı İşaretleri İle İlgili Esaslar

Işıklı Uyarı İşareti

• Ambulans araçlarında, trafik ve genel zabıtaya ait araçlarda mavi-kırmızı veya mavi;
• Kara Yolları Genel Müdürlüğünün trafik hizmetlerine tahsis edilen araçlarda mavi;
• İtfaiye ve sivil savunma araçlarında kırmızı renkli ışık veren ve normal hava şartlarında 150 metreden görülebilen, dönerli veya aralıklı yanıp sönen lambalı cihazlardır.

Sesli Uyarı İşareti

Araçların üzerinde veya görülmeyen kısımlarında bulunan canavar düdüğü, siren veya çan gibi en az 150 metreden duyulabilecek şekilde ses çıkaran cihazlardır.

Geçiş üstünlüğü bulunan bir aracın duyulur veya görülür bir işaretini alan araç sürücüleri bu araçların kolayca ilerlemelerini sağlamak için taşıt yolu üzerinde yer açmak, gerekiyorsa durmak ve bu araçlar tamamen geçinceye kadar beklemek zorundadır.

Nitekim yukarıda bahsetmiş olduğumuz trafik kurallarına uyulmadığı taktirde trafik kazaları kaçınılmazdır. Trafik kazalarının meydana gelmesi durumunda yukarıdaki ihlallerin 2918 sayılı karayolları trafik kanununun ilgili maddelerinden asli veya tali kusur olarak nitelendirilip kusur dağılımı yapılmaktadır.

İnsanoğlunun yapısı gereği hatalar kaçınılmazdır. Eğer sizde trafik kazası sonrasında kusurlu bulunduysanız ve itiraz etmek istiyorsanız size müthiş bir rehber hazırlayan ve bu konularda ülkemizin en iyi hasar danışmanları arasında gösterilen Ahmet MERKEPÇİ’yi önereceğim ayrıca trafik kazaları konusunda ücretsiz danışmanlık hizmeti verdiğini de özellikle belirtmeliyim. Kusur oranı itirazı bağlantısından kendisine ulaşabilirsiniz.