İslamiyet kabul edilmeden önce aşıkların hece vezniyle yazıp ülkenin dört bir yanında söylediği şiirler Aşık Edebiyatını oluşturdu. Bu aşıklar, Rumeli ve Azerbaycan’a yayılmış olan manzum eserlerini sade bir dil ile 500 yıldan fazla bir sürede icra etmişlerdir. Halk nazarında geniş bir kitleye hitap eden Aşık Edebiyatı, 15.yy’dan günümüze kadar farklı kültürlerin duygu ve sıcaklıklarını içermektedir.
Daha İslamiyet kabul edilmemişken saz çalıp şiir okuyan kişilere ozan veya baksı denilirdi, İslamiyet’in kabulü sonrasında ise aynı kişilere aşık veya saz şairi unvanı verilmiştir. Din dışı unsurları maneviyatında birleştiren Aşık Edebiyatı şiirden oluşmakta ve uzun süredir halk edebiyatı olarak incelenmektedir. Aşk Edebiyatı, bir tür zümre edebiyatı olarak görülmekte ve II. Meşrutiyet sonrasında daha çok ilgi görmeye başlamıştır.
Aşıkları usta / çırak ilişkisi içinde yetiştiren Aşık Edebiyatı, sözlü – besteli edebiyat türüne bir örnektir. Aşk edebiyatı şairleri sadece saz çalmakla kalmayıp yanında kopuz,cura, tambur ve bağlama gibi enstrümanlardan birini de çalarlardı. Çıraklık dönemlerinde ustalarından sözlü edebiyatın tüm detaylarını öğrenerek yetişen aşıklar saz çalmak ve şiir yazmak gibi faaliyetlerde ehil kişiler olarak yetişirlerdi.
Şairliği tüm kalbiyle ifa eden aşıklar, insanların en çok vakit geçirdiği kır kahveleri, kervansaraylar, asker ocakları, localar ve konaklarda Aşık edebiyatını dinleyicilere sunarlardı. Usta şairler, bilgeliğini ve karşılıklı atışmalarda ki konuşma yeteneğini kanıtlayarak becerilerini insanlara gösterirlerdi.
Günümüzde Anadolu’da devam aşıklık geleneği, köklü bir geçmişe ve milli geleneğe dayanmaktadır. Aşık edebiyatını icra eden en önemli temsilcileri;
Bugün hala Anadolu’da sürdürülen aşıklık geleneği köklü bir geçmişe ve milli geleneğe dayanmaktadır. Aşık edebiyatının en önemli temsilcileri aşağıda listelenmiştir;
- Aşık Kerem,
- Aşık Murat Çobanoğlu,
- Aşık Ömer,
- Aşık Reyhanî,
- Aşık Şeref Taşlıova
- Aşık Veysel,
- Bayburtlu Zihni,
- Dadaloğku,
- Dertli,
- Ercişli Emrah,
- Erzurumlu Emrah,
- Gevheri,
- Karacaoğlan,
- Kayıkçı Kul Mustafa,
- Kul Mehmet,
- Kuloğlu,
- Ruhsati,
- Seyrani,
