“Coğrafi Kon Düzenekleri” konu başlığı altında enlem (ϕ) ve boylam (λ) açılarının nasıl ölçüldüğünü öğrenmiştiniz. Aşağıda dünya haritası üzerinde enlem ve boylam çizgileri gösterilmiştir. Kuzey ve güney kutup noktalarını birleştiren sonsuz sayıda boylam çemberi çizilebilir.
Greenwich’ten geçen boylam çemberinin Dünya’yı batı ve doğu yarım küre olmak üzere iki eşit parçaya ayırdığı kabul edilir. Başlangıç boylamından itibaren 15˚ lik açılarla tanımlanan 24 adet boylama saat boylamı adı verilir.
Başlangıç boylamının doğusundaki saat boylamları sırasıyla 1 saat doğu boylamı, 2 saat doğu boylamı, şeklinde adlandırılırken batısında yer alanlar 1 saat batı boylamı, 2 saat batı boylamı şeklinde
Herhangi bir saat boylamının, 7˚30 doğusundan ve 7˚30 batısından geçen boylamların arasında kalan bölgeye, o saat boylamının saat dilimi adı verilir. Aynı saat dilimindeki bölgelerde kullanılan ortalama güneş zamanı ise bölge zamanı olarak tanımlanır.
Yukarıdaki haritada 1˚ lik açılarla ülkemizden geçen boylam çizgileri gösterilmiştir. Haritayı incelediğinizde, İzmit yakınlarından geçen 30˚ boylamının 2 saat doğu boylamına karşılık geldiğini fark etmiş olmalısınız. Ülkemizde bölge zamanı olarak 30˚ doğu boylamı kullanılmaktadır.
Yerel Yıldız Zamanı
Yerel yıldız zamanını tanımlamış, yıldız günü ve güneş günü arasındaki dönüşüm eşitliklerini incelemiştik. Şimdi aşağıdaki etkinliği yaparak boylam farkı ve yerel yıldız zamanı arasındaki ilişkiyi inceleyelim.
Yerel yıldız saati ve yerel güneş saatinin gözlemcinin bulunduğu boylama bağlı olarak değişkenlik gösterdiğini, bu nedenle günlük yaşam için kullanışlı olmadığını biliyorsunuz. Bu değişkenliğin yaratacağı sorunları çözmek amacıyla geliştirilen bölge zamanı uygulamasına göre ülkemizde saat farkı bulunmamaktadır.
Buna karşılık Rusya, Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada gibi yüzölçümü büyük olan ülkelerde, aynı ülke içerisinde saat farkları yaşanmaktadır.
