İkinci Murad’ın Ortaçağ’a nihayet veren şanlı oğlu İkinci Mehmet; Hicretin 835 senesi Receb ayının 26-27’nci Cumartesi-Pazar gecesi Zevalî saat üçü sekiz geçe Edirne sarayında dünyaya gelmiştir.
Osmanlı menbâlarında hem doğum tarihi, hem doğum yeri hususunda ikinci derecede bir takım zayıf rivayetlere daha tesadüf edilir.
Fatih’in Doğumu Hakkında Rivayetler
Meselâ; Fatih Sultan Mehmet’in Edirne’de dünyaya gelmiş olduğu hakkındaki en kuvvetli rivayete mukabil Bursadır. Manisa ve Dimetoka’da doğmuş olduğu hakkında da bir takım rivayetler vardır. Doğum tarihi de öyledir.
Umumiyetle Receb ayında ittifak edilmekle beraber, sene itibariyle 835’den başka 830, 832, 833 ve 834 rivayetlerine de tesadüf edilir. Gün tarihi bakımından da Receb’in altısından, yirmi yedisine kadar muhtelif kayıtlara rastlanmaktadır fakat bütün bunlar zayıftır.
Bizim burada esas ittihaz ettiğimiz 26-27 Receb 835 tarihi bir taraftan muhtelif Osmanlı menbâlarındaki kayıtlara, bir taraftan da son tetkiklere istinat etmektedir.
Bu Hicrî tarih, Julien denilen eski Miladi takvimde 1432 senesinin 29-30 Mart gecesine ve Gregorien denilen yeni Miladi takvimde de ayni senenin 7-8 Nisan Cumartesi-Pazar gecesine tesadüf etmektedir;
İşte bu son tarih, şimdi kullanmakta olduğumuz takvime göre Fatih Sultan Mehmet’in doğum tarihi demektir.
Bu hususta en son tetkiki Profesör Dr. Süheyl ÜNVER yapmıştır. Cumhuriyet gazetesinin 16 Teşrinievvel 1943 tarihli nüshasında (Fâtih nerede ve ne zaman doğdu?) serlevhasıyla neşrettiği bir makalede Profesör ÜNVER iki eski zayiçeye istinat etmektedir.
Bunların biri Fâtih Sultan Mehmet’le muasır bir müneccimin Süleymaniye kütüphanesindeki Esad Efendi koleksiyonunda 1997 numaralı bir yazma eseri, İkincisi de Ankaralı Sadullah Efendi isminde bir müneccimin Rasathane kütüphanesinde 204-H. 49 numaralı bir mecmua içindeki risalesidir.
Her iki müellif de Fatih Sultan Mehmet’in tâliini çıkarmak için doğum tarihinden işe başlamışlardır. Fâtih Sultan Mehmet’le muasır olan müneccim (Ceylânı) İkinci Mehmet’in doğum tarihini H. 835 =M. 1432 senesi Receb ayının 26’ncı, yâni eski Miladi takvime göre; Mart ayının 29’uncu ve yeni Miladi takvimine göre de Nisan ayının 7’nci Cumartesi gecesine müsadif göstermiş, öteki müneccim de ayni senenin ayni ayının 27’nci, yâni eski ve yeni Miladi takvimlerinde Martın 30’uncu ve Nisanın 8’inci Cumartesi gecesine tesadüf ettiğinden bahsetmiştir.
Fazla olarak ikinci müneccim Fatih Sultan Mehmet’in doğum saatini de Seher vaktinde saat sekizi dört dakika geçe göstermektedir. Bu iki rivayet arasında bir günlük bir fark vardır.
Profesör Süheyl ÜNVER bu noktayı doğumun geceye tesadüf etmesiyle izah ederek 26/27 Receb Cuma/Cumartesi gecesini esas tutmaktadır. Fakat Profesör Hicrî tarihi Milâdîye tahvil etmediği için bu noktada küçük bir zühule uğramıştır.
Çünkü o sene Receb ayının 26’ncı günü bir Cuma günü değil, eski takvime göre Mart’ın 29’uncu Cumartesi günüdür ve 27 Receb günü de 30 Mart Pazar gününe müsadiftir. İşte bundan dolayı II. Mehmed’in Cuma/Cumartesi gecesi değil, Cumartesi/Pazar gecesi doğmuş olması lâzım gelir.
Birinci müneccimin 26 Receb Cumartesi gecesi demiş olması 26’ncı günün Cumartesine tesadüf etmiş olmasıyla ve ikinci müneccimin de 27 Receb Cumartesi gecesinden bahsetmesi Cumartesi gününü Pazar gününe bağlayan geceyi kastetmek maksadıyla izah edilebilir.
Bu iki müneccimin kaydettikleri doğum yılı Nişancı tarihiyle Mir ‘at-ı-Kâinat vesaire bazı Osmanlı menbâlarındaki kayıtlara de tevafuk ettiği gibi, ay tarihinde umumiyetle ittifak edilmesi ve fazla olarak Receb ayının 26’ncı ve 27’nci günlerinden ekseriyetle bahsedilmesi de Dr. Süheyl Ünver’in meydana çıkardığı müneccim kayıtlarını her halde teyide edebilecek delillerdir.
