Felsefe Nasıl Sorular Sorar?
Kelimenin tam anlamıyla, “felsefe” terimi “bilgelik sevgisi” anlamına gelir. Geniş anlamda felsefe, insanların kendileri, içinde yaşadıkları dünya ve birbirleriyle olan ilişkileri hakkındaki temel gerçekleri anlamaya çalışırken üstlendikleri bir faaliyettir. Akademik bir disiplin olarak felsefe hemen hemen aynıdır. Felsefe okuyanlar sürekli olarak hayatın en temel sorularına verdikleri cevapları sormak, cevaplamak ve tartışmakla meşguldürler. Bu tür araştırmaları daha sistematik hale getirmek için, akademik felsefe geleneksel olarak geniş çalışma alanlarına bölünmüştür.
Metafizik
Metafizik çalışması özünde, gerçekliğin doğası, dünyada neyin var olduğu, neye benzediği ve nasıl düzenlendiği üzerine yapılan çalışmalardır. Metafizikte filozoflar aşağıdaki gibi sorularla boğuşurlar:
- Tanrı var mı?
- Gerçek nedir?
- Kişi nedir? Bir insanı zaman içinde aynı yapan nedir?
- Dünya kesinlikle maddeden mi oluşuyor?
- İnsanların aklı var mı? Öyleyse, zihin bedenle nasıl ilişkilidir?
- İnsanların özgür iradeleri var mı?
- Bir olayın diğerine neden olması nedir?
Epistemoloji
Epistemoloji, bilginin incelenmesidir. Her şeyden önce dünya hakkında ne bildiğimiz ve onu nasıl bilebiliriz ile ilgilidir. Epistemolojide tipik endişe soruları şunlardır:
- Bilgi nedir?
- Herhangi bir şey biliyor muyuz?
- Ne bildiğimizi nasıl bilebiliriz?
- Bazı şeyleri bildiğimizi iddia etmekte haklı olabilir miyiz?
Etik
Etik çalışması genellikle ne yapmamız gerektiği ve en iyi ne yapılması gerektiği ile ilgilidir. Bir problemle boğuşurken, neyin iyi neyin doğru olduğuna dair daha geniş sorular ortaya çıkıyor. Bu nedenle, etikçi aşağıdaki gibi sorulara cevap vermeye çalışır:
- Ne iyi? Eylemleri veya insanları iyi yapan nedir?
- Doğru olan ne? Eylemleri doğru yapan nedir?
- Ahlak nesnel mi yoksa öznel mi?
- Başkalarına nasıl davranmalıyım?
Mantık
Felsefe çalışmasının bir diğer önemli yönü, insanların bu sorulara verdikleri cevaplar için verilen argümanlar veya nedenlerdir. Bu amaçla filozoflar, argümanların doğasını ve yapısını incelemek için mantığı kullanırlar. Mantıkçılar aşağıdaki gibi sorular sorar:
- “İyi” veya “kötü” akıl yürütmeyi neler oluşturur?
- Verilen bir kararın iyi mi yoksa kötü mü olduğunu nasıl belirleriz?
Felsefe Tarihi
Felsefe çalışmak, yalnızca bu tür sorulara kendi yanıtlarını oluşturmayı değil, aynı zamanda insanların geçmişte bu soruları nasıl yanıtladıklarını anlamaya çalışmayı da içerir. Bu yüzden, felsefenin önemli bir parçası onun tarihidir, aynı sorularla ilgili cevapların ve tartışmaların tarihidir. Felsefe tarihini inceleyerek, aşağıdakiler gibi tarihsel figürlerin fikirlerini keşfediyoruz:
Platon | Locke | Marx |
Aristoteles | Hume | Mill |
Aquinas | Kant | Wittgenstein |
Descartes | Nietzsche | Sartre |
Felsefe çalışmasını genellikle motive eden şey sadece cevaplar veya argümanların kendileri değil, argümanların iyi ve cevapların doğru olup olmadığıdır. Dahası, felsefenin çeşitli alanlarındaki soruların ve sorunların çoğu örtüşür ve hatta bazı durumlarda birleşir. Böylece hemen hemen tüm disiplinlerde felsefi sorular ortaya çıkar. Felsefenin aşağıdaki gibi alanları da kapsamasının nedeni budur:
Hukuk Felsefesi | Feminizm Felsefesi |
Din Felsefesi | Bilim Felsefesi |
Zihin Felsefesi | Edebiyat Felsefesi |
Siyaset felsefesi | Sanat Felsefesi |
Tarih Felsefesi | Dil Felsefesi |
Kaynak: https://philosophy.fsu.edu/undergraduate-study/why-philosophy/What-is-Philosophy