- Geri dönüşmüş camı eritmek için gereken enerji yeni cam şişe yapmak için gereken hammaddeyi eritmekten daha azdır.
- Bir şişe geri dönüşümünden sağlanan enerji bir televizyonu bir buçuk saat çalıştırmak için yeterlidir.
- 2.5 l’lik bir plastik şişe geri kazanılıp üretimde kullanılırsa 6 saatlik 60 watt’lık elektrik enerjisini tasarruf etmek mümkündür.
- 20 yaşındaki ağaçtan 60 kg kağıt elde edilirken, 150 kg atık kağıttan 100- 140 kg mamul kağıt/karton elde edilir. Bu da, 20 yaşında 2 ağacın kesilmekten kurtulması demektir.
Yukarıdaki bilgiler hakkında neler düşünüyorsunuz? Evinizde yeniden kullandığınız ürünler nelerdir? Cam kavanoz gibi bazı ürünlerin tekrar tekrar kullanıldığını fark etmişsinizdir. Tekrar tekrar kullanılan başka hangi ürünler vardır? Sizce hangi ürünlerin yeniden kullanımı sağlanmalıdır?
Geri dönüşüm nedir?
Değerlendirilebilir atıkların çeşitli fiziksel, kimyasal işlemlerle ikincil hammaddeye dönüştürülerek yeniden kullanılmasıdır. Enerji elde etme amacı yoktur. Örneğin kullanılmış kâğıtlardan gazete kâğıdı elde edilmesi geri dönüşüm örneğidir.
Geri kazanım nedir?
Katı atıklar içinde değerlendirilebilir olanların, ayrı toplanması, cinslerine göre ayrılması, fiziksel, kimyasal veya biyolojik işlemlerle ikincil hammaddeye dönüştürülmesi ve enerji elde edilmesi için yakılması şeklindeki faaliyetlerinin tümüdür. Geri kazanım, geri dönüşüm kavramını da içine alır. Organik atıkların uygun koşullarda parçalanarak biyogaz üretimi ve biyogazın enerjiye çevrilmesi geri kazanıma örnektir.
Geri kazanılabilir atık türleri
Geri kazanılabilir atık türlerini aşağıdaki gibi listeleyebiliriz.
| Kâğıt-Karton | Gazete Dergi Kullanılmış Kâğıtlar Ambalaj Kartonları Mukavvalar Kâğıt Torbalar |
| Plastikler | Pet: su, meşrubat ve sıvı yağ şişeleri PVC: su ve yağ şişeleri PE: deterjan, diğer yağ ambalajları,leğen,naylon kaplar gibi hacimli plastikler PP: plastik şişelerin kapakları PS: yoğurt, ayran, margarin kapları |
| Metal | Yağ tenekeleri ve diğer tenekeler Konserve ve salça kutuları Metal mutfak gereçleri Teneke ve alüminyum meşrubat kutuları |
| Cam | Su, meşrubat, meyve suyu vb. şişeleri Reçel, konserve, salça vb. kavanozları Bardak, sürahi vb. mutfak gereçleri |
| Kompozit | Süt ve meyve suyu kutuları Hazır çorba, kahve, bisküvi paketleri |
Plastikler çöpe atıldığı zaman çürümez, paslanmaz, çözünmez, biyolojik olarak bozulmaz ve doğada bozulmadan uzun yıllar kalır. Bazı plastikler var ki doğada 700 yıl bozulmadan kalabilir. Suyun ve toprağın kirlenmesine neden olur. Sulardaki canlılara zarar verir hatta ölümlerine neden olur.
Atık oluşumunu önlemek temel görevimiz olmalıdır. Atık oluştuktan sonra toplama, taşıma ve ayrıştırma için önemli harcamalar yapıldığı unutulmamalıdır. Böylece atık oluşumu önlenir, doğal kaynaklar ve enerji korunmuş olur. Kirliliğin artması önlenir.
Geri dönüşümün yaygınlaşmasına destek vermek için mümkün oldukça geri dönüştürülmüş malzemelerden üretilmiş ürünleri kullanmayı tercih edelim. Aile büyüklerimizi ve arkadaşlarımızı da bu yönde uyarabiliriz. Geri dönüşüm sayesinde; doğal kaynaklarımız korunur, enerji tasarrufu sağlanır, geleceğe yatırım yapılır, atık miktarı azalır, ekonomiye katkı sağlanır.
Gaziantep’te, bir derneğin oluşturduğu proje kapsamında, sokak hayvanları için mama ve su veren geri dönüşüm kutusu yapılmıştır. Aynı şekilde pek çok belediye bitkisel ve hayvansal atık yağları toplama kampanyası yürütmüştür. Hatta 5 litre atık yağ getirenlere, 1 litre ayçiçeği yağı hediye etmektedir.Bazı belediyeler ise 5 litre atık yağ getirene temizlik ürünleri veya kırtasiye ürünleri hediye etmektedir.
Bazı şehirlerimizde de “giysi kutuları” oluşturulmuştur. İnsanlar artık kullanmadıkları ama kullanılabilir durumda olan kıyafetlerini bu kutulara bırakıyorlar. İhtiyaç sahipleri de bu kutulardan istediği kıyafeti alarak kullanabiliyor. Bu şekilde hem geri dönüşüm, hem ekonomiye katkı hem de toplumsal dayanışma sağlanıyor.
Sizce geri dönüşüm konusu bu kadar önemli iken niçin insanlar geri dönüşüm konusunda dikkatli davranmamaktadır? Geri dönüşüm konusunda ne gibi sorunlar vardır? Bu sorunları aşmak için neler yapılabilir? İnsanların bu konuda daha duyarlı davranması için neler yapılabilir? Bu konudaki fikirlerimizi arkadaşlarımızla tartışalım. Yeni çözümler üreterek bu çözümleri arkadaşlarımızla paylaşalım.
