Toplum Nedir? Tanımı ve Özellikleri

Toplum

Sosyal gereksinimlerini karşılamak için etkileşen, belirli bir coğrafi mekanda yaşayan ve ortak bir kültürü paylaşan insanların oluşturduğu birlikteliktir. Toplum insanların rastgele bir araya gelmesiyle oluşmaz. Örgütlü bir bütünlüktür. Toplumu oluşturan bireyler çeşitli nedenlerle değişir fakat toplum var olmayı sürdürür. Toplumu; toplumsal yığın, kalabalık, toplumsal kategori, topluluk, halk ve millet (ulus) gibi kavramlardan ayırmak gerekir.

Toplumsal Yığın

Birbirleri ile fiziksel bir yakınlık içinde olmalarına karşın aralarındaki ilişkinin çok az olduğu insanlardan oluşan topluluktur. Bir futbol maçını izleyen insan topluluğu ya da alışveriş yapan insanlar, toplumsal yığına örnektir.

Kalabalıklar

Çeşitli nedenlerle veya ortak bir heyecan etkisinde bir araya gelmiş teşkilatsız ve sürekli olmayan insan topluluklarına denir. Toplumsal yığın türü olan kalabalıklar çeşitli biçimlerde görülürler.

1- İzleyici Kalabalığı

Dinlemek ya da izlemek için belirli bir yerde bir araya gelmiş kişilerin oluşturduğu kalabalıktır. İzleyici ve dinleyici kalabalıkları olaya dâhil olmadıkları için etkin kalabalıklardan, daha uzun süre izledikleri ya da dinledikleri için de sıradan kalabalıklardan ayrılırlar. Tiyatro ya da sinema izleyicileri bu tür yığınları oluşturur.

Gösteri Kalabalığı: Herhangi bir nedenle gösteri yapmak, kamuoyu oluşturmak amacıyla bir araya gelmiş insanların oluşturduğu kalabalığa gösteri kalabalığı denir. Gösteri kalabalıkları kısa süreli de olsa örgütlenmiş kalabalıklardır. Mitinglere, yürüyüşlere, resmî geçitlere katılan insanlar buna örnek gösterilebilir. Gösteri kalabalığı daha çok büyük kentlerde görülen bir kalabalık çeşididir.

2- Sıradan Kalabalıklar

Sıradan kalabalıklar ortak düşüncelerle hareket eden ve aynı heyecanı duyan, belirli bir zamanı ve mekânı geçici olarak paylaşan, kişisel ilişkilerin en alt düzeyde olduğu ancak örgütlü ve sürekli olmayan bir kalabalık türüdür. Karşıdan karşıya geçmek için yeşil ışığın yanmasını bekleyenler, sinema önünde bilet almak için sıra bekleyenler sıradan kalabalığa örnek olarak verilebilir.

3- Etkin Kalabalıklar

Belirli bir duygusallığın egemen olduğu, denetimden yoksun, birbirlerinden ve liderlerinden kolayca etkilenen insanlardan oluşan yıkıcı kalabalıklardır. Bir isyana ya da linç girişimine katılan insanlar etkin kalabalığa örnektir.

Toplumsal Kategori

Fiziksel olarak bir arada olmayan ancak birtakım ortak özelliklere sahip kişilerden oluşan bütüne toplumsal kategori denir. Toplumsal kategoriye giren kişiler arasında hiçbir etkileşim olmayabilir. Toplumsal kategorilerin tanımlanmasında en önemli nokta kişilerin bazı ortak özellikleri paylaşmalarıdır. Bu bakımdan paylaşılan her özelliğe göre kişileri kategorileştirmek olanaklıdır. İşçiler, üniversite mezunları, askerlik çağına gelmiş gençler birer toplumsal kategoridir. Toplumsal azınlıklar, sınıflar ve kitleler de birer toplumsal kategori oluşturur.

Toplumsal Sınıflar: Gelir düzeyi, kültürü, yaşam biçimi ve eğitimi büyük ölçüde birbirine benzeyen insanların oluşturduğu kategorilerdir. Örneğin işçiler, işverenler, memurlar…

Millet

Modern dönemde Batı’da ortaya çıkan “nation” kavramı Türkçe ve Farsçada millet kelimesiyle karşılanmıştır. Geçmişte dinî içeriğe sahip olan millet kavramı ünümüzde bu içeriğinden soyutlanarak salt sosyolojik ve siyasal bir kavram halini almıştır. Bir devletin millet esasına dayalı olması gerektiği düşüncesi XIX. yüzyılda Batı’da, XX. yüzyılda diğer ülkelerde ve Türkiye’de hakim siyasi düşünce durumuna gelmiştir. Aynı coğrafya üzerinde yaşayan ırk, dil, din, tarih, yasa, geleneklerin ve adetlerin birliği, ekonomik ihtiyaçların üretimi gibi sebeplerle birlikte yaşama arzusu duyan ve kendilerini diğer milletlerden farklı hisseden, birlikte yaşamalarını etkileyen karşı bir tehlike belirdiği zaman tepki gösteren ortak bir kültür çerçevesinde bütünleşmiş ve tarih bilincine sahip en büyük insan topluluğuna millet denir. Türk milleti buna örnek gösterilebilir.

Toplumsal Azınlıklar

Bir toplumda bulunan yabancılar, dinsel ve etnik topluluklardır. Örneğin Almanya’da yaşayan Türkler, Amerika’daki siyahiler azınlığı oluştururlar. Toplumsal azınlığı yalnızca sayıca az olanlar biçiminde ele almak yeterli değildir. Toplum içinde çeşitli yoksunluklara maruz kalanlar, temel hak ve özgürlükleri sınırlı olanlar da azınlıklar içinde yer alabilir.

Kitle

Tek bir ortak özelliğin grubun üyelerini bir araya getirdiği kategorilerdir. Örneğin üniversiteye hazırlananlar, aynı gazeteyi okuyanlar…

Topluluk

Kavramının birinci anlamı; sınırları belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan ve bir uygarlığı paylaşan bireylerin oluşturduğu, değişik boyutlarda insan kümeleridir. Topluluğun ikinci anlamı ise üyeleri birbirine duygusal bağlarla bağlı, toplumsal ilişkilerin yüz yüze olduğu, yüksek ölçüde bütünleşmiş, kültürün türdeş olduğu toplumsal kümelerdir. Topluluk kavramı sosyolojinin birden çok anlama sahip kavramlarından birisidir. Topluluk sözcüğü Avrupa Ekonomik Topluluğu, Kuzey Atlantik Topluluğu gibi örneklerde etnik, ırksal ve dinsel benzerliklere dayalı sosyal kategorilerin yerine de kullanılır. Örneğin Yahudi topluluğu gibi.

Halk

Sosyal bilimler tarafından halk terimi şu anlamlarda kullanılır:

1. Çeşitli ırk ve sosyal tabakalardan oluşan insanların yaşadığı bölgelerden herhangi birine yerleşmiş, sosyal zümrelerden biri. Konya halkı, Karadeniz halkı gibi.
2. Irk, etnik köken dikkate alınarak yapılan bir tanıma göre geleceğe yönelik gerçekleştirmek istediği idealleri olan, kendi âdet, gelenek ve yaşayış biçimine sahip insan topluluklarını ifade eder. Türk halkı, İngiliz halkı gibi.
3. Değişik resmî topluluklar ve devletler topluluğu gibi çeşitli halk topluluklarını ifade eder. Amerikan halkları ya da bağımsız devletler topluluğu halkları denilince burada yaşayan çeşitli kültür ve ırklara sahip insan topluluklarının hepsi anlaşılmaktadır.

Bu yazıda Toplum Tanımı alt başlıkları ile birlikte detaylıca belirtilmiştir. Eğer bu makaleyi beğendiysen yorum yaparak ve bu yazıyı paylaşarak destek vermeyi unutma.