Küresel bir gök cismi olan Ay, sizce neden düzlemsel görünüyor? Ay’ın çevresindeki yıldızlar gerçekten göründükleri kadar küçük mü? Uzaklık, Görünür Büyüklük ve Iraksım nedir?
Ay gibi küresel bir cisme d uzaklığından bakan bir gözlemci düşünelim. Gözlemci için cismin görünür büyüklüğünü şu şekilde gösterebiliriz.
q açısı cismin görünür açısı, R = 2r ise cismin görünür büyüklüğüdür. Cisim gözlemciden uzaklaştıkça q açısının ve cismin görünür büyüklüğünün küçülebileceğini söyleyebiliriz.
Yıldızların olduğundan daha küçük görünmelerini de bu şekilde açıklayabilir misiniz? Şimdi bir etkinlik yaparak bu soruya cevap vermeye çalışalım.
“Astronomi, Zaman ve Uzaklık” konu başlığında astronomide kullanılan uzaklık birimlerini öğrenmiştiniz. Evrendeki astronomik cisimlerin, gezegenimize veya Güneş sistemimize uzaklıklarını günlük yaşamımızda kullandığımız uzunluk birimleri ile ifade etmenin zorluğunu tahmin edebilirsiniz. Bu zorluğun üzerine astronomik cisimlerin göreli hareketlerini de eklediğimizde uzaklık belirlemek daha da zorlaşacaktır.
Astronomide uzaklık belirlemek için kullanılan yöntemlerden birisi de ıraklık açısıdır. Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesini çembersel olarak kabul ederek ıraklık açısını tanımlayalım.
Dünya’nın Güneş çevresindeki yörüngesinde 6 aylık aralıklarla A ve B gibi iki farklı noktada bulunduğunu düşünelim. Dünya’dan yandaki şekilde olduğu gibi y yıldızına bakan gözlemci yıldızı, bakış doğrultusu ile şekilde gösterilen a ve b açılarını yapacak şekilde algılar.
Yandaki şekil için gerekli trigonometrik eşitlikler yazıldığında p ıraklık açısı için p = a+b/2 eşitliği elde edilir.
